Μονή Καισαριανής
Η Μονή Καισαριανής βρίσκεται ανατολικά της Αθήνας, στους πρόποδες του Υμηττού. Περικλείεται όπως όλα τα μοναστήρια της εποχής από οχυρωματικό ψηλό τοίχο που έχει δύο πύλες. Το καθολικό χτίστηκε τον 11ο μ.Χ. αιώνα και αφιερώθηκε στα Εισόδια της Θεοτόκου. Είναι σταυροειδής, εγγεγραμμένος, τετρακιόνιος ναός με τρούλο και οι τοίχοι του είναι κτισμένοι με την πλινθοπερίκλειστη τοιχοδομία, χωρίς όμως, πλούσιο κεραμοπλαστικό διάκοσμο.
Το μοναστήρι χτίστηκε πάνω στα θεμέλια ενός αρχαίου κτιρίου.
Το παρεκκλήσι προστέθηκε τον 16ο αιώνα μ.χ. είναι αφιερωμένο στον Άγιο Αντώνιο. Ενώ ο Νάρθηκας προστέθηκε τoν 17ο μ. Χ. αιώνα και το καμπαναριό τον 19ο.
Οι τοιχογραφίες στο εσωτερικό του ναού δεν είναι οι αρχικές αφού χρονολογούνται στον 17ο μ.Χ. αιώνα.
Σώζεται η κουζίνα, η τραπεζαρία, τα λουτρά και συγκροτήματα κελιών.
Αρχικά το μοναστήρι βρισκόταν μερικά μέτρα πιο πέρα σε χώρο από τον οποίο ήταν ορατή όλη η Αθήνα. Φαίνεται όμως ότι τον 11ο αιώνα (πιθανόν όταν άρχισαν οι διάφορες επιδρομές: Σαρακηνοί, Βούλγαροι, Νορμανδοί) μετακινήθηκε στην σημερινή της θέση. Στην καινούρια αυτή θέση η μονή δεν είναι ορατή από την Αθήνα
Η μονή διέθετε περίφημη, πλούσια βιβλιοθήκη, η οποία περιείχε πιθανότατα έγγραφα που προέρχονταν από βιβλιοθήκες της αρχαιότητας. Τα χειρόγραφα, σύμφωνα με διαπίστωση των δημογερόντων της εποχής, "πωλήθηκαν στους Άγγλους, ενώ τα υπόλοιπα υπηρετούσαν τους μαγείρους της μητροπόλεως" Κατά την πολιορκία της Αθήνας από τους Τούρκους μεταφέρθηκαν στην Aκρόπολη και χρησιμοποιήθηκαν για προσάναμμα στα φυσέκια (ένα αγράμματο έθνος είναι λογικό να μην αναγνωρίζει την αξία των βιβλίων).
Η προέλευση της ονομασίας της Μονής δεν μας είναι γνωστή. Υπάρχουν διάφορες παραδόσεις για το πώς προέκυψε το όνομα όπως:
Από τον ηγούμενο Καισάριο, που την ίδρυσε.
Από την εικόνα της Θεοτόκου, που μεταφέρθηκε από την Καισάρεια,
Από κάποιον Καίσαρα που ανακαίνισε την εκκλησία κατά τη Βυζαντινή περίοδο
Από τον αρχαίο ναό που υπήρχε στην περιοδή στον οποίο τελούνταν μυστήρια όπως τα Ελευσίνια, τα οποία ονομάζονταν Σαισάρια και από παραφθορά προέκυψε το Καισαριανή.
Ενώ κάποιοι άλλοι υποστηρίζουν ότι ο λαός σεργιανούσε εκεί, έτσι η περιοχή ονομάστηκε Σεργιάνι και η ονομασία αυτή μεταβλήθηκε σε Σεργιανή, Συριανή και Καισαριανή.
Στην πρώτη άλωση το 1204 από τους σταυροφόρους η Μονή πέρασε στην δικαιοδοσία του λατίνου αρχιεπισκόπου Αθηνών. Οι Τούρκοι επιστρέφουν τη μονή στους ορθόδοξους μοναχούς. Το 1678 ο πατριάρχης Διονύσιος ο Δ' καθορίζει την Μονή ως "Σταυροπηγική" δηλαδή ανήκει στο πατριαρχείο και έχει τα προνόμια που του έχουν παραχωρήσει οι Τούρκοι (δεν πληρώνει φόρο). Το 1792 η Μονή υπάγεται και πάλι στην μητρόπολη των Αθηνών.
Ο λουτρώνας της Καισαριανής, μαζί με τους λουτρώνες που σώζονται στο Δαφνί και στο Δερβενοσάλεσι του Κιθαιρώνα αποτελούν δείγματα της περιόδου του 11ου αιώνα και επαληθεύουν τα τυπικά των μονών που προβλέπουν τη συχνή χρήση λουτρών. Ο λουτρώνας μετατράπηκε αργότερα σε ελαιοτριβείο.
H Mονή σταμάτησε τη λειτουργία της (όπως και σχεδόν όλα τα μοναστήρια του Yμηττού) το 1833 με απόφαση της αντιβασιλείας του Oθωνα.
Πηγές:
